Σε μια σχολή ιστιοπλοΐας ανοικτής θαλάσσης, ίσως να είναι από τα πρώτα πανιά που μαθαίνει κανείς, όταν ο δάσκαλος του δείχνει την πρώτη μέρα το εσωτερικό του σκάφους. Παράλληλα, σε μια καλή σχολή, ίσως να το στήσουν και σε κάποιο από τα μαθήματα με την παράλληλη προτροπή-οδηγία ότι: εντάξει δες το, αλλά πρακτικά δε θα το χρειαστείς…όταν θα έχει καιρό που θα το χρειαστείς, λογικά θα είσαι στο λιμάνι προφυλαγμένος.
Reality check: Και θα σου τύχει, και στο λιμάνι δε θα είσαι…
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τι είναι το trysail; Είναι ένα πανί που είναι σχεδιασμένο για συνθήκες θύελλας και αντικαθιστά την μαΐστρα του σκάφους. Στέκεται χωρίς τη βοήθεια της μάτσας, είναι loose-foot και κάθεται πάνω από τη διπλωμένη μαίστρα με τη χρήση ενός μακριού σχοινιού στο tack. Είναι ένα πανί που πετυχαίνει 2 αντικρουόμενες απαιτήσεις για τη συνθήκη: 1) να κάθεται αρκετά ψηλά, πάνω από τον όγκο της διπλωμένης μεγίστης και να έχει καθαρό αέρα και 2) να έχει το δυνατόν χαμηλά το center of effort του ώστε να μην μας κουπαστάρει. Έτσι το πανί έχει εξίσου μακριά ποδιά όσο και γραντί ώστε να έχει την κύρια επιφάνειά του χαμηλά. Προφανώς δεν είναι πανί ιδανικό για υψηλές αποδόσεις σε γωνίες και ταχύτητες. Είναι σχεδιασμένο να σου επιτρέπει οριακά να κερδίζεις κάποιο έδαφος κόντρα στο καιρό ώστε να αποφύγεις κάποια βράχια ή κάποια επικίνδυνη στεριά. Τέλος, το ότι το τριμάρεις από την τσούντα του στο deck, το κάνουν να έχει την τσούντα του πιο χαμηλά από το tack και από πολλές απόψεις μοιάζει σα να έχεις στο σκάφος σου έναν δεύτερο φλόκο θυέλλης παρά μια μικρή μαΐστρα. Το ύφασμά του εννοείται ότι είναι ότι πιο χοντρό και γερό υπάρχει και συνήθως είναι κάποιο έντονο χρώμα ώστε να μπορούν -αν είναι μέρα- να σε βλέπουν/εντοπίζουν/διασώζουν…
Πως στήνουμε το trysail; Πραγματικά δεν έχει νόημα να κουβαλάς μαζί στο σκάφος σου ένα trysail αν δεν έχεις κάνει εξάσκηση για το πως θα το στήσεις αν χρειαστεί. Ο καιρός εκείνη την ώρα δε θα σου επιτρέπει να ψάχνεσαι… Δεύτερος βασικός κανόνας, στήσε το πριν την ώρα του. Αν βλέπεις ότι ο καιρός συνέχεια χειροτερεύει και έχεις μίλια να κάνεις, στήσε το πριν φτάσεις σε ένα σημείο που είναι επιτακτική ανάγκη να το κάνεις και προφανώς σε αυτή τη συνθήκη δεν έχεις και πολύ…άνεση επάνω στο σκάφος.
Από εκεί και πέρα, τα βιβλία γράφουν ότι γενικά είναι καλό να είναι τελείως ανεξάρτητο από την μαΐστρα. Να σηκώνεται από ξεχωριστό track στο άλμπουρο, ή να στήνεται με strap στο άλμπουρο. Αυτό βέβαια αν δεν έχεις άλλα πράγματα και fitting που θα το εμποδίζουν από το να ανέβει. Μια μέθοδος που μπορεί να δημιουργήσει «αυτονομία» είναι το να δέσεις το topping lift στο goose neck και να πάρεις τόσο ένταση ώστε να δημιουργήσεις ένα «πρότονο» πάνω στον οποίο θα σηκώσεις το trysail με τα strap. Πρακτικά λοιπόν τις περισσότερες φορές, θα αναγκαστείς να το βιράρεις από το ίδιο track της μαΐστρας και θα πρέπει να το έχεις προβάρει και να έχεις βρει τα πατήματά σου.
Γιατί να μη μουδάρουμε; Μέχρι πρόσφατα η World Sailing έλεγε ότι όλα τα σκάφη που τρέχουν αγώνες πρέπει να έχουν μαζί πανιά θυέλλης. Τώρα δίνει και μια εναλλακτική: στις κατηγορίες 1&2, μπορείς να έχεις και μια (4η😉 μούδα στο 50% του πανιού. Αυτό, λογικά το επέτρεψε γιατί δίνει κάποια προφανή οφέλη που βοηθούν και στην ασφάλεια. Μπαίνει πιο γρήγορα από το trysail, δεν χρειάζεται καμία παραπάνω υποδομή στο άλμπουρο και στον πολύ άσχημο καιρό το πλήρωμα χρειάζεται να κάνει λιγότερη δουλειά έξω από το cockpit. Όμως και στην επιλογή αυτή υπάρχουν πράγματα που πρέπει κάποιος να σκεφτεί. Για παράδειγμα, η μάτσα μου έχει υποδομές για μια παραπάνω μούδα; Θέλω να κυκλοφορώ εκεί έξω με ένα πανι που θα έχει μόνιμα επάνω του το βάρος και τις ραφές για μια παραπάνω μούδα; Αν χρειαστεί να αλλάξω το μουδόσχοινο από την πρώτη -πλέον άχρηστη- μούδα, στην μούδα αυτή, μπορώ; Σε ένα μεγάλο σκάφος με άσχημο καιρό ίσως να είναι πρακτικά αδύνατο ή επικύνδυνο. Φυσικά αυτό, μπορεί να το καλύψει κάποιος με σωστό προγραμματισμό: Αν ξέρεις ότι έχεις να αντιμετωπίσεις κακό καιρό, στήνεις τη μούδα αυτή από το λιμάνι και αφήνεις την πρώτη εκτός.
Αυτό που επίσης πρέπει να σκεφτείς για το αν θα επιλέξεις trysail ή μια 50% μούδα, είναι το ότι το trysail σου δίνει εφεδρεία. Είναι ένα πανί που μπορείς να βάλεις αν σπάσεις τη μάτσα σου ή αν σκίσεις την μαΐστρα σου. Και τα δύο αυτά συμβάντα θα προκύψουν με κακό καιρό και άρα με το trysail λογικά δεν θα έχεις και μεγάλο μειονέκτημα στις επιδόσεις του σκάφους.
Πρακτικά βήματα:
- Βάζουμε το storm jib. Μειώνουμε σημαντικά έτσι την ιστιοφορία και μπορούμε να βρούμε ένα σημείο που υπάρχει έλεγχος ώστε να μπορέσουμε να μαινάρουμε την μαΐστρα χωρίς να είμαστεover-powered.
- Ρίχνουμε την μαΐστρα. Όσο και αν ακούγεται απλό, με άσχημο καιρό δεν είναι. Την αφήνουμε να παίξει σε κλειστή πλαγιοδρομία ίσως και προσπαθούμε να τη μαζέψουμε. Σε σκάφη μεγάλα με sliders στο track του αλμπούρου μπορεί οι δυνάμεις να είναι τέτοιες που να μην κατεβαίνει. Ίσως χρειαστεί κάποιος με γάτζο να πάει μπροστά και να τα τραβάει κάτω ένα ένα.
- Ποδίζουμε πρίμα και δένουμε καλά την μάτσα χαμηλά σε μια πλευρά. Στη συνέχεια προσπαθούμε να κρατήσουμε το σκάφος όσο πιο σταθερό γίνεται για να μαζέψουμε την μαΐστρα.
- Δένουμε την μαΐστρα με ένα σχοινί. Αυτό πολλές φορές σε μεγάλα σκάφη, είναι η πιο δύσκολη δουλειά. Πρακτικά πρέπει με ένα σχοινί να τη δέσουμε σφιχτά και σε κοντινές αποστάσεις ώστε να την σιγουρέψουμε εκεί επάνω. Πέρνάμε ένα σχοινί πάνω από τη μάτσα αρκετές φορές αν δεν μπορούμε κάτι άλλο και το σφίγγουμε όσο πιο πολύ μπορούμε.
- Βάζουμε το trysail στο άμπουρο και δένουμε το σχοινί του tack του στο gooseneck.
- Bάζουμε δυο σκότες στη τσούντα, την lazy πάνω από τη μάτσα και μπροστά από το μπαλαντσίνι αν έχουμε γιατί αλλιώς δεν θα μπορούμε να κάνουμε καμία μανούβρα. Συνήθως τα πίσω ράουλα του μπαλονιού είναι καλό σημείο για να στήσουμε τις σκότες αυτές και τις οδηγούμε σε βίτζια.
- Σηκώνουμε το trysail. Αν ακόμα είμαστε πρίμα, δεν θα μπορέσουμε. Πρέπει να ορτσάρουμε αρκετά.
- Όταν είναι σηκωμένο, ρυθμίζουμε το ύψος του από το σχοινί στο tack ώστε να κάθεται πιο ψηλά από την ντανιασμένη μαΐστρα, σε καθαρό αέρα και με σωστή γωνία η σκότα του.
