Η ενασχόληση με την ιστιοπλοΐα και τη θάλασσα έχει πολλαπλά οφέλη για τον άνθρωπο και ειδικά για ένα παιδί.

Και… εκεί που το παιδί έχει ξεκινήσει να έχει την πρώτη του επαφή και όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλά, ξαφνικά το παιδί δηλώνει ότι δεν θέλει να ξαναπάει για ιστιοπλοΐα. Φυσικά αυτό, μόνο «ξαφνικά» δεν είναι. Πάντα υπάρχει κάποιος λόγος…

10+1, λοιπόν, λόγοι που το παιδί σας αρνείται να συνεχίσει και πάνω από όλα, τι κάνετε για να έχετε πιθανότητες να το πείσετε να συνεχίσει:

1. Φόβος. Όταν παλαιότερα προπονούσα μικρά παιδιά, σε μια προπόνηση, είχαμε απομακρυνθεί αρκετά. Εκεί πέσαμε σε ένα κοπάδι από δελφίνια τα οποία για κάποια ώρα κολυμπούσαν μαζί μας. Προφανώς το δελφίνι έχει το διπλάσιο μέγεθος από το Optimist… Τα μισά παιδιά χαιρόντουσαν «με τα  δελφινάκια γύρω τους», τα άλλα μισά έβαλαν τα κλάματα… Και τα δυο δίκιο είχαν. Όμως ένα παιδί σε αυτή την ηλικία μπορεί να αναπτύξει φοβίες που μπορεί να πυροδοτηθούν από κάτι ανούσιο ή κάτι που δεν χωράει ο νους του ενήλικα. Και πολλές φορές μπορεί και τα ίδια να μην το έχουν «εύκαιρο», να μην μπορούν να το εκφράσουν ή να μην θέλουν να το εκφράσουν. Ακόμα και να το εκφράσουν, η λογική ποτέ δεν έχει απαντήσει στη φοβία. Μπορεί να είναι ένα ψάρι, το σκούρο χρώμα της θάλασσας, ο θόρυβος του αέρα, η ταχύτητα του σκάφους, οτιδήποτε! Εδώ θέλει συνεργασία γονιού και εκπαιδευτή γιατί η φοβία αυτή, όποια και να είναι ξεπερνιέται συνήθως με την τριβή ώστε να βιώσει το παιδί ότι δεν έχει κάτι να φοβηθεί ή με το να βλέπει τα άλλα παιδιά και να αντιλαμβάνεται ότι «όλα καλά». Ο γονιός παροτρύνει το παιδί και το πηγαίνει στον όμιλο για «βόλτα» με το φουσκωτό. Ο εκπαιδευτής παίζει επίσης το παιχνίδι αυτό και το έχει στο φουσκωτό, χωρίς πίεση και χωρίς καν αναφορά για το θέμα, μέχρι να νιώσει άνετα. Θα νιώσει κάποια στιγμή και θα ζητήσει να μπει. Θέλει χρόνο και όχι βιασύνη. Δεν κυνηγάει κάποια πρόκριση για Ολυμπιακούς… Παλεύουμε να το κρατήσουμε σε ένα άθλημα και ένα χώρο που θα παραμείνει, θα αθλείται και θα περνάει όμορφα κοντά στη θάλασσα για όλη του τη ζωή. Μπορεί να χρειαστεί και μήνες. Και τι έγινε;
2. Όμιλος. Οι χώροι και οι εγκαταστάσεις των ομίλων είναι ένας βασικός παράγοντας που πολλές φορές κάνουν τα παιδιά να μη θέλουν να συνεχίσουν. Η καθαριότητα, η θέρμανση και γενικότερα η υγιεινή των χώρων είναι βασικές παράμετροι. Αν το παιδί δεν νιώθει άνετα να πάει τουαλέτα στα αποδυτήρια ή ακόμα χειρότερα να αλλάξει, αυτό είναι καθοριστικό για το αν θα συνεχίσει. Αν ο όμιλος έχει νοικιάσει τις εγκαταστάσεις του σε κάποια επιχείρηση εστίασης που δεν σέβεται τη λειτουργία του ομίλου επαρκώς, ίσως να υπάρξουν συμπεριφορές από τους εργαζόμενους στα παιδιά που να τα αποθαρρύνουν από το να νιώθουν οικεία στον χώρο. Αν υπάρχει υποψία για κάτι τέτοιο μετά π.χ. από μια επίσκεψη στα αποδυτήρια, η λύση ευτυχώς είναι απλή. Αλλαγή ομίλου. Και πάλι φυσικά με το σωστό χειρισμό αλλά σύντομα η κακή αυτή εμπειρία θα ξεχαστεί και το παιδί θα είναι και πάλι στη θάλασσα.
3. Προπονητής. Πολύ συχνή αιτία που το παιδί δεν θέλει να συνεχίσει είναι ο προπονητής. Εδώ, υπάρχουν 2 κατηγορίες προπονητών που και οι δυο οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. Ο κακός προπονητής που φέρεται και μιλάει άσχημα -και προφανώς το παιδί δεν θέλει να συνεχίσει και ο «μη ικανός». Ο «μη ικανός» είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί από τον γονέα που δεν είναι γνώστης του χώρου και του αθλήματος. Γιατί αυτός είναι καμουφλαρισμένος γύρω από ένα περιτύλιγμα ευγένειας και σωστής προς τα παιδιά συμπεριφοράς. Όμως είναι αυτός που -επειδή ο ίδιος φοβάται ή δεν μπορεί να οργανώσει το μάθημα- αφήνει τα παιδιά πολλές ώρες χωρίς πραγματική και ενδιαφέρουσα δράση. Το παιδί θα φέρει σαν δικαιολογία στο σπίτι το «βαριέμαι» και η λύση εδώ και πάλι είναι η αλλαγή ομίλου, έστω και αν ξεβολευτούμε από πλευράς απόστασης. «Πάμε να δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό και έναν άλλο όμιλο που εκεί κάνουν Χ». Ε το «Χ» είναι και στην ικανότητα/φαντασία του γονιού. Σε αυτή τη κατηγορία δεν περιλαμβάνεται ο αυστηρός/σοβαρός προπονητής. Αυτός κάνει σωστά και τυπικά τη δουλειά του και σύντομα ή με λίγη καθυστέρηση, το παιδί αντιλαμβάνεται και νιώθει το ενδιαφέρον του και το αναγνωρίζει. Άσχετα αν στην αρχή ίσως έχει κάποια γκρίνια.
4. Πίεση. Κάποιοι γονείς νιώθουν επιβεβαίωση αν το παιδί τους τα πάει καλά στο σχολείο, στα αθλήματα, κλπ. Για την ιστιοπλοΐα, αυτό είναι απλά έγκλημα. Ο κάθε άνθρωπος σε κάτι που είναι τέχνη, ναυτική τέχνη, έχει το δικό του προσωπικό learning curve. Επίσης, η ιστιοπλοΐα είναι ένα τεράστιο πάζλ από κατηγορίες, είδη ιστιοπλοΐας, κλπ. Το ότι κάποιο παιδί δεν πάει καλά στο Optimist και μπορεί σε 20 χρόνια να γίνει παγκόσμιος πρωταθλητής στην ανοικτή θάλασσα το σκεφτόμαστε; Κυρίως, σκεφτόμαστε τα άλλα οφέλη που θα φέρει η θάλασσα στη ζωή του; Ας χαλαρώσουμε και ας το αφήσουμε να παίζει με το σκαφάκι του όσο αυτό θέλει. Το ίδιο φυσικά πρέπει να κάνουν και οι εκπαιδευτές. Διοικήσεις, έφοροι και προπονητές, όλο το οικοδόμημα ΔΕΝ πρέπει να κρίνονται από τα αποτελέσματα στους αγώνες αλλά από την μαζικότητα στην ενασχόληση. Από τη μαζικότητα αυτή θα ξεπεταχτεί και το ταλέντο που θα φέρει και το μετάλλιο. Ακόμα και τα οικονομικά του ομίλου θα είναι καλύτερα… Αν βρεθείτε σε έναν όμιλο που αγχώνει το παιδί και στοχεύει μόνο στο αποτέλεσμα αλλάξτε όμιλο. Ο όμιλος αυτός, αν ο σωματότυπος του παιδιού «δεν κάνει» το πιθανότερο είναι ότι δε θα δώσει ποτέ την ευκαιρία που αξίζει στο παιδί σας.
5. Ζητάω προσοχή. Πολλές φορές το «δε θέλω» και το «δε μου αρέσει» είναι απλά το ότι ζητάω την προσοχή όλων. Τυπική κατηγορία εδώ είναι τα παιδιά ζευγαριών που έχουν πρόσφατο διαζύγιο. Παιδιά που έχουν αλλάξει δραστικά τη ζωή τους μετά από μια μετακόμιση σε άλλη πόλη. Αν υπάρχει κάτι τέτοιο, αν υποπτεύεστε ότι το παιδί είναι σε αυτή τη κατηγορία, αρχικά δώστε του τη προσοχή που του αξίζει. Πηγαίνετε για καφέ και φαγητό στον όμιλο μέχρι να του έρθει η όρεξη ξανά. Αν ο όμιλος έχει τμήμα ενηλίκων, γραφτείτε ώστε να κάνετε μαζί τη δραστηριότητα αυτή, τις ίδιες ώρες. Να νιώσει ότι κάνετε κάτι μαζί και ότι είναι μια οικογενειακή δράση.
6. Άλλα παιδιά. Τα παιδιά στις μικρές ηλικίες μπορεί να είναι πολύ σκληρά μεταξύ τους. Αυτό δεν αλλάζει. Ούτε ελέγχεται γιατί δεν μπορεί κάποιος γονιός ή κάποιος δάσκαλος να είναι πάντα παρών. Συνήθως όταν γίνει κάτι, το παιδί θα το πει. Και θα το διαχειριστούμε. Και εκεί που νομίζουμε ότι το επεισόδιο είναι λήξαν, μετά από καιρό θα μας προκύψει το «δε θέλω άλλο». Όταν λοιπόν υπάρχει κάποιο περιστατικό μεταξύ των παιδιών, πρέπει γονείς και εκπαιδευτής να έχουν τις κεραίες τους πολύ ψηλά και να περιμένουν τέτοιες συμπεριφορές. Εκ των ουκ άνευ ότι σε περίπτωση ενός περιστατικού μεταξύ παιδιών, πρέπει ο γονιός να το πει στον εκπαιδευτή καθώς  και οι εκπαιδευτής στους γονείς. Όποιος το μάθει/αντιληφθεί πρώτος. Τα γκρούπ δεν αλλάζουν, ούτε και τα παιδιά. Όμως, αν είναι όλο το σύστημα σε εγρήγορσή τα πράγματα δεν θα ξεφεύγουν, αν ξεφύγουν θα μπαίνουν γρήγορα στη θέση τους και σύντομα όλα τα παιδιά θα νιώσουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να είναι μέρος της ομάδας. Προφανώς αν γίνει κάτι ακραίο, και πάλι λύση είναι η αλλαγή ομίλου.
7. Ρούχα. Η επαφή με το υγρό στοιχείο είναι πολλές φορές….υγρή. Επίσης, η ιστιοπλοΐα είναι ένα άθλημα που είσαι εκτεθειμένος για ώρες στα στοιχεία της φύσης. Ήλιο και ζέστη ή βροχή και κρύο. Όσο σκληραγωγημένο και αν είναι ένα παιδί, το να νιώθει άνετα τις ώρες που βρίσκεται στη θάλασσα, είναι καταλύτης για το αν θα  συνεχίσει το άθλημα. Πολλές φορές οι εκπαιδευτές δεν παροτρύνουν τον νέο τους μαθητή (βασικά τον γονιό) να αγοράσει εξοπλισμό. Φοβούνται ότι αν το κάνουν «ακριβό» θα τον χάσουν. Τραγικό λάθος. Πρώτα από όλα ο εξοπλισμός δεν είναι πολύ ακριβός και δεύτερον πολλές φορές αυτός είναι που θα βοηθήσει το παιδί να μείνει. Το κάθε άθλημα, η κάθε δραστηριότητα που κάνει το παιδί έχει κάποιο κόστος. Η ιστιοπλοΐα έχουν καταφέρει οι όμιλοι, παρά το αυξημένο κόστος, να την κάνουν πολύ οικονομική. Τα ρούχα δεν είναι κάτι που πρέπει να στερηθεί το παιδί.
8. Πολλές δραστηριότητες. Η ιστιοπλοΐα είναι μια δραστηριότητα που γυμνάζει όλο το σώμα και που είναι άκρως κοπιαστική. Αν το παιδί είναι φορτωμένο με 100 άλλα πράγματα μέσα στην εβδομάδα του, αθλητικά και μη, το πιθανότερο είναι να…γκρινιάζει για το περισσότερο κοπιαστικό. Αν καταλάβουμε ότι η θάλασσα και η ιστιοπλοΐα του αρέσει, ίσως πρέπει να κόψουμε το τένις. Κάτι! Ας δώσουμε στο παιδί την ευκαιρία να δοκιμάσει πράγματα, όμως αν δούμε ότι έχει ροπή προς κάτι ή του αρέσει ιδιαίτερα κάτι, ας ελευθερώσουμε το πρόγραμμά του κάπως.
9. Σκάφος. Το Optimist είναι ένα σκάφος σχεδίασης 1947. Σκεφτείτε ένα αγωνιστικό αμάξι του 1947 και ένα αγωνιστικό αμάξι του 2022. Το παιδί σας ποιους αγώνες θα ήθελε να παρακολουθήσει; Αυτό είναι μια αλήθεια: το Optimist είναι -πλέον-ακατάλληλο σκάφος για να κάνει ένα μοντέρνο παιδί τα πρώτα του βήματα. Όμως, είναι αυτό που -όπως γράφω παραπάνω- καταφέρνει να κάνει το άθλημα προσιτό οικονομικά στον γονιό γιατί υπάρχει σε αφθονία στους ομίλους. Συνεπώς πρέπει να ζήσουμε με αυτό. Εδώ ο γονιός δεν μπορεί να κάνει πολλά. Είναι στον εκπαιδευτή να κάνει το μάθημα τόσο ενδιαφέρον και τόσο φωτεινό που το παιδί θα παραβλέπει τον εξοπλισμό και θα μένει στην εμπειρία και το άθλημα. Προφανώς αν δοκιμάσουμε να σπρώξουμε το παιδί σε μια πιο αγωνιστική τροχιά με το Optimist, το χάσαμε. Όμως δεν τρέχει κάτι γιατί το παιδί θα μεγαλώσει και μετά θα καβαλήσει πιο ενδιαφέροντα και μοντέρνα σκάφη και εκεί, εφόσον πλέον κάνει κάτι ενδιαφέρον, θα το κάνει και καλά. Και η διάκριση θα έρθει από αλλού! Αν δεν υπάρχει αυτό το κλίμα στον όμιλο και «ζούμε για το Optimist», η αλλαγή ομίλου -και άρα και εκπαιδευτή- είναι μονόδρομος.
10. Ηλικία. Η ηλικία παίζει ρόλο. Αν είμαι ο μικρότερος ή ο μεγαλύτερος στο γκρουπ, νιώθω ότι δεν δένω με την παρέα. Αν ξεκινήσω μεγάλος και με βάλουν σε ένα σκάφος που δεν χωράω νιώθω άβολα. Αν ξεκινήσω μικρός και τα άλλα παιδιά είναι πιο ικανά/δυνατά/έμπειρα από εμένα νιώθω άβολα. Αν ο όμιλος στον οποίο είμαι δεν έχει γκρουπ που να μπορεί το παιδί να κάνει ιστιοπλοΐα με παιδιά ηλικιακά κοντά ή δεν έχει σκάφη για τον σωματότυπό μου, δοκιμάζω και κάπου αλλού που μπορεί να έχουν κάτι πιο ταιριαστό. Επίσης, μια λύση θα ήταν να δοκιμάσω ξανά μετά από κάποια χρόνια σε άλλη κατηγορία πιο ταιριαστή. Αν δεν έχω μέχρι τότε κάποιο χόμπι ή άθλημα που να με έχει κερδίσει, ας δοκιμάσω πάλι αργότερα, πιο ώριμος και πιο συνειδητοποιημένος. Για κάτι τέτοιο και ο εκπαιδευτής πρέπει να το κουβεντιάσει στους γονείς αλλά και ο γονέας μέσω παρατήρησης να το εντοπίσει. Πρωτίστως όμως ο εκπαιδευτής. Μια λύση αν εντοπίσουμε κάποιο τέτοιο πρόβλημα, είναι και τα ιδιαίτερα μαθήματα για κάποιο διάστημα. Αυτά, μπορεί να γίνουν αν είναι διαθέσιμο και κάποιο άλλο σκάφος πιο ταιριαστό για το παιδί. Να νιώσει up to speed με τον κόσμο γύρω του και να χαλαρώσει νιώθοντας πιο καλά στη θάλασσα.
11. Πραγματικά δεν θέλει… Δεν κάνουν όλοι οι άνθρωποι για όλα τα πράγματα. Μπορεί από έξω το άθλημα της ιστιοπλοΐας να φαίνεται πανέμορφο, να σου δίνει διέξοδο και πρόσβαση στη θάλασσα όλο το χρόνο και να έχει και 1000 άλλα οφέλη, όμως υπάρχει κόσμος στον οποίο δεν αρέσει. Έχοντας επιμείνει -με το γάντι πάντα- για κάποιο διάστημα και έχοντας δοκιμάσει αλλαγές προπονητών ή ομίλων, μπορεί να πρέπει να αποδεχτούμε ότι το παιδί απλά θέλει να κάνει κάτι άλλο. Μπορεί να ζαλίζεται και μέχρι να εξοικειωθεί και να το ξεπεράσει -γιατί ξεπερνιέται- να είναι μια τόσο άσχημη εμπειρία που να μην αξίζει το κόπο να πιεστεί. Μπορεί από μόνο του να γυρίσει στο χώρο όταν ενηλικιωθεί. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Και μάλιστα τότε να παραμείνει για μια ζωή. Σαν γονιός θα του έχουμε προσφέρει την εμπειρία και την δυνατότητα να το δοκιμάσει έστω και για λίγο και μπράβο. Το ότι δεν συνέχισε δεν χάθηκε ο κόσμος.

Σε κάθε περίπτωση λύσεις για τα περισσότερα «δεν θέλω» των παιδιών υπάρχουν για να τα κρατήσουμε στο χώρο. Θέλει παρατήρηση, ενδιαφέρον, πολλές φορές ξεβόλεμα και συνεργασία με τον εκπαιδευτή. Κουβέντα. Με το παιδί, τον εκπαιδευτή ή και άλλους γονιούς που έχουν τα παιδιά στο γκρουπ και μπορεί να έχουν δει/ακούσει κάτι που μπορεί να βοηθήσει τη σκέψη μας προς τη σωστή κατεύθυνση χειρισμού. Όμως τη δραστηριότητα αυτή πρέπει να τη κάνει το παιδί για να περνάει καλά.

Και μόνο…